139. Terras te Anloo

Dat je dan van die vragen krijgt. Oh, niet de Donau volgen tot aan de Zwarte Zee? Maar dat was toch je plan, het stond op je weblog? Ja, zeg ik dan, maar terug uit Vietnam kwam ik eerst een beetje in de lappenmand, en het herstel wilde niet echt vlotten. En toen die overstromingen overal, Hongarije, Duitsland. Heel Passau onder water, in geen 500 jaar had het zo hoog gestaan, en al dat water moest stroomafwaarts richting Zwarte Zee. Tegen de tijd dat ik daar zou komen was dat wel gezakt, maar de wegen? Hoeveel schade, en hoeveel rotzooi nog op te ruimen? Was dat te doen met de fiets? Nee, beter niet. Een volgend keer dus maar.

En toen, gebogen over de kaart, dacht ik: ik ga altijd zuidelijk. Waarom niet eens de andere kant op? Kopenhagen! En vandaar over naar Zweden en oversteken naar Duitsland. Misschien een hoekje Polen, dan Berlijn. En daarna zien we weer verder. Zo zit je boven een kaart te dromen, fantasie krijgt vorm, en het enige dat je dan nog moet doen is het doen. En zo geschiedde. Eerst moesten nog klussen geklaard, en niet alleen buitenshuis. Allerhande administratie, niet in de laatste plaats de jaarcijfers van Stichting Duniya. Maar toen die plicht gedaan was en het leed geleden, konden de fietstassen gepakt, de banden gepompt en maandagochtend, alweer twee dagen geleden, was het zover: afscheid van Mirjam. Zwaaiend stond ze op de dijk, zoals vroeger de vissersvrouwen aan het havenhoofd hun mannen uitzwaaiden. Behouden vaart! Kom gezond weerom! Ik zwaai naar haar en trap vervolgens vol goede moed oostwaarts. Krap een uur later sta ik net buiten Heerenveen in de beschutting van een bushokje naar de plenzende regen te kijken en vraag me af waarom ik niet gewoon ben thuisgebleven bij vrouw, boek en haard. En zo zal het altijd gaan. Je kent het verloop der dingen en je spreekt jezelf toe, kom op, even doorbijten, eenmaal gewend wil je niet anders. Want je weet, geen reis begon ooit zonder twijfel.

Ook als je de kaart niet raadpleegt verraadt het landschap waar je bent. Veranderingen lijken soms messcherp afgetekend, de manier waarop dorpen zijn vormgegeven, de bouw van boerderijen, de taal van uithangborden. Uit onze Friese Zuidwesthoek met z’n akkers en weidse luchten naar de Friese Wouden, met kleine landbouwpercelen, houtwallen en plotselinge heidevelden temidden van uitgestrekte bossen. Dan opeens is het Drenthe, de rand van de Hondsrug, met Saksische boerderijen en kleine dorpen lieflijk rond een door oude beuken omzoomde brink. Dan Oost-Groningen,de onverbiddelijke strengheid van de veenkoloniën, snoerstrakke wegen met dorpen als Drouwenerveen, Drouwenermond en Stadskanaal en de wereld er net zo treurig uitziet als het klinkt. Mannen gekromd op de fiets komen je tegemoet en passeren zonder groet of hoofdknik. Links en rechts niets dan uitgestrekte akkers aardappel en maïs. Vierkante loodsen in slagorde, bij een woning een verweesd gat in de grond waar ooit kinderen trampoline sprongen. Zelden was de bewoonde wereld troostelozer. Van de weeromstuit ga je hardop lezen wat je her en der aan tekst ziet staan. Aardappelhandel Onrust. Marga’s hondenknipsalon voor al uw dierenzorgen. Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) Stadskanaal. Wassalon Mieke. Scharreleieren te koop.

Bij Gasselte, op de rand van Drenthe en de Groningse veenkoloniën.

In Drenthe overigens was het gisteren tijd voor een klein feestje. Ergens op die Hondsrug, tussen bomen en akkers, passeerde ik de magische 40.075 kilometergrens. Als ik alles wat ik tot nu toe gereden had achterelkaar legde was ik de wereld rondgefietst. De hele wereld! Het heugelijke moment vierde ik op het eerstbeste terras dat ik tegenkwam: in het gehucht Anloo, bij café Popken-Hollander, ‘ook voor al uw zaalverhuur’. Ik liet koffie en dikbeboterde krentenwegge aanrukken en keek wat ik voelde. Eigenlijk niet veel, behalve dat ik, en ik schaamde me bijna hoe kinderachtig, maar dat ik het liever ergens anders had gevierd. In Thailand, of Vietnam. In elk geval exotischer dan een terras in Anloo. Hoewel? Toen ik het eenmaal hardop zei, klonk het al een stuk leuker, met een vleugje Reve: Terras te Anloo.

Bladerend door de krant trof me het nieuws dat Maarten van Roozendaal was overleden. 51 jaar. Zanger, cabaretier, liedjesschrijver. Ik kende wel iets van zijn werk, een gepassioneerd zanger in de traditie van Alex Roeka en Bram Vermeulen, misschien zelfs Tom Waits of Jaques Brel. Kende iets van hem uit m’n hoofd, een beetje, moest het even opzoeken om het goed te citeren:

Laat mij in mijn zeven sloten
Laat mij de draad volslagen kwijt
Aan gezelligheid ten onder
Richting eindeloze tijd

Ik wist van zijn naderende dood, het had in de krant gestaan toen hij in januari stopte met optredens wegens ongeneeslijk ziek. Kanker. Doodgerookt en gezopen, de onbegrijpelijke neiging tot zelfdestructie van het creatieve talent dat we door de eeuwen heen steeds opnieuw hebben kunnen zien. Wat drijft ze? Ach wat een verspilling.

Terwijl ik zat te lezen stapten vier fietsers van hun elektrische fietsen. Twee echtparen, bedeesd, grijs. Meteen een hoop gedoe over welke fiets aan de stroom moest en hoe dan met die kabels. Toen dat eenmaal geregeld was zochten ze een plaatsje op het terras, nét niet in de zon, nee, te warm, kijk hier is schaduw. Jassen uit, zonnekleppen af, hè hè, zo, dat zit. Nauwelijks was de koffie besteld, of allerlei fysiek ongemak ging ongecensureerd over tafel. Dat de een een kunstheup had en de ander last van de voeten, en dat d’r man ook steeds zo’n last van z’n rug had, zo onderin, weet je wel. Ja, achguttegut. Ik begreep uit het gesprek dat de twee echtparen elkaar die ochtend in hun hotel tijdens het ontbijt voor het eerst ontmoet hadden, waarop ze besloten samen een dagje op te trekken en een tochtje te maken op hun elektrisch ondersteunde tweewielers. Vierentwintig kilometer hadden ze er op zitten, nou nou, dat was al heel wat, zei de vrouw met de heup. Ja, zei die van de voeten, hij is al buiten adem als hij de trap op moet, z’n longen, weet u. En dat samen met die rug, nou, u begrijpt het wel. Alom werd geknikt, de stemming zat er stevig in. Toen vroeg heup aan voeten: hou oud ben je eigenlijk, als ik vragen mag. Vierenzestig, antwoordde heup. En m’n man wordt volgende week zevenenzestig. Als hij het haalt! voegde ze er lachend aan toe, en klopte hem liefkozend op z’n been.

Verkwikt stond ik op en rekende af, haalde mijn fiets van het slot en klom in het zadel. Het viertal sloeg mijn verrichtingen gade. Waarheen gaat de reis? vroeg heup. Naar Moskou! antwoordde ik, en reed het dorp uit. Naar Moskou! De beroemde, wanhopige laatste woorden uit Drie Zusters van Anton Tsjechov. Hun tragiek was dat ze er nooit heen zouden gaan. Ik daarentegen kan gaan waarheen ik wil, desnoods in zeven sloten. Maar hoever wil ik? Nog een keer de wereld rond? We zullen zien. Eerst maar eens naar Kopenhagen, eerst maar eens Berlijn.